Ήταν μελαμψός και γενικά η συμπεριφορά του ήταν «τραχιά». Οι ιδέες του ήταν ριζοσπαστικές και ο τρόπος ζωής του θεωρείτο εκκεντρικός και περίεργος για τα δεδομένα της Αρχαίας Αθήνας. Ο Ζήνων ο Κιτιεύς, ναυάγησε κοντά στον Πειραιά και από τότε που έχασε ολόκληρη την περιουσία του, στράφηκε στη φιλοσοφία. Ίδρυσε τον Στωικισμό και παρέμεινε επικεφαλής για 58 χρόνια.
Από το Κίτιο στην Αθήνα
Γεννήθηκε το 352 π.Χ στο Κίτιο από όπου πήρε και το προσωνύμιο «Κιτιεύς», το οποίο τόνιζε με πολύ περηφάνια κάθε φορά που τον προσφωνούσαν.
Ο πατέρας του Μνασέας ή Δημέας, ήταν έμπορος που είχε επισκεφθεί πολλές φορές το «άστυ» κι από εκεί του έφερνε τα σωκρατικά διδάγματα.
Αυτή ήταν η πρώτη επαφή του Ζήνωνα με τη φιλοσοφία.
Περί το 331 π.Χ ταξίδεψε και ο ίδιος ως έμπορος, όμως το πλοίο του ναυάγησε κοντά στον Πειραιά με αποτέλεσμα να χάσει και το εμπόρευμα – πορφύρα – αλλά και την περιουσία του.
Τότε αναφώνησε «Νυν ευπλόηκα, ότε νεναυάγηκα» («Τώρα που ναυάγησα, έχω καλό ταξίδι»), αφού το ό,τι έχασε τα πάντα τον βοήθησε να έρθει πιο κοντά με τη φιλοσοφία.
Βρέθηκε στην Αθήνα, μόνος και χωρίς κανένα περιουσιακό στοιχείο και κάθισε έξω από ένα βιβλιοπωλείο. Άρχισε να διαβάζει Ξενοφώντα και τότε ρώτησε πως μπορούσε να βρει τέτοιους άνδρες.
Εκείνη τη στιγμή, πέρναγε ο κυνικός φιλόσοφος Κράτης, μαθητής του Διογένη, ο οποίος είχε ιδρύσει σχολή στους Κυνόσαργες – από όπου και οι κυνικοί. Αυτός δίδασκε πως σκοπός του βίου είναι το «κατ’αρετήν ζην».
Η ντροπή και οι φακές
Ο Ζήνωνας γενικά ήταν πολύ ντροπαλός, κάτι που εκνεύριζε τον Κράτη ο οποίος είχε βαλθεί να τον απαλλάξει.
Μια μέρα του έδωσε μία χύτρα φακές και του ζήτησε να περάσει από τον Κεραμεικό. Παρακολουθώντας τον του έσπασε τη χύτρα και του φώναξε: «Τι φεύγεις μικρέ Φοίνικα».
Μετά από είκοσι χρόνια μαθητείας κοντά σε διάφορους φιλοσόφους, ο Ζήνωνας άρχισε να θέτει τις βάσεις της δικής του φιλοσοφίας: του Στωικισμού.
Η Ποικίλη Στοά
Τα μαθήματά του τα παρέδιδε στην Ποικίλη Στοά, από την οποία πήρε η φιλοσοφία το όνομά της.
Για πολλά χρόνια οι μαθητές του ονομάζονταν «Ζηνώνιοι» όμως το «Στωικοί» επικράτησε.
Τον θαύμαζαν πολλοί ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο Μακεδόνας Αντίγονος, ο οποίος μάλιστα τον κάλεσε στη Μακεδονία για να διδάξει αφού είχε ακούσει πως η διδασκαλία του δημιουργούσε άνδρες άξιους.
Όμως ο Ζήνωνας, σωματικά αδύναμος από την λιτοδίαιτη ζωή του δεν μπορούσε να ταξιδέψει. Κυκλοφορούσε πάντα με ένα λεπτό χιτώνα και αποκήρυσσε τα πλούτη, ενώ προτιμούσε να τρέφεται με ωμά φαγητά.
Δίδασκε πως όλοι οι άνθρωποι έπρεπε να θεωρούνται συμπολίτες ενώ ακόμη έδινε την ιδιότητα του πολίτη σε γυναίκες και δούλους, πράγμα ανήκουστο για την εποχή.
Το περίεργο τέλος
Ο Ζήνων πέθανε σε μεγάλη ηλικία, 98 ετών, και βάσει του Διογένη Λαέρτιου το τέλος του ήταν αποτέλεσμα ενός μικροατυχήματος.
Κατά την επιστροφή στο σπίτι του από την Ποικίλη Στοά, έπεσε κι έσπασε ένα δάχτυλό του. Τότε μέσα στον πόνο του άρχισε να απαγγέλλει στίχους από ένα ποίημα (Νιόβη) λέγοντας «έρχομαι, τι μ’ αύεις;» (έρχομαι τι με φωνάζεις), καθώς είχε ερμηνεύσει το περιστατικό ως σημάδι των θεών και κρατώντας την αναπνοή του αυτοκτόνησε.
Άλλες πηγές αναφέρουν πως πέθανε από την εκούσια αποχή του από το φαγητό.
Η Στωική Φιλοσοφία
Σήμερα ως στωικός χαρακτηρίζεται οποιοσδήποτε αντιδρά με απόλυτη ηρεμία σε συναισθηματικό στρες και πιεστικές καταστάσεις.
Η φιλοσοφία που ίδρυσε ο Ζήνωνας δίδασκε πως ο άνθρωπος έπρεπε να ζει σύμφωνα με τη φύση δηλαδή να γνωρίσει τη φύση και προκειμένου να συμβεί αυτό θα πρέπει πρώτα να γαληνέψει η ψυχή του.
Ακολουθώντας το παράδειγμα του Σωκράτη, οι Στωικοί έδωσαν σημασία στην πρακτική εφαρμογή της Φιλοσοφίας (Ηθική και Βιοτική), απ’ όσο στη Λογική και τη Φυσική.
Οι Στωικοί έδιναν μεγάλη σημασία στην εγκράτεια και θεωρούσαν πως όσοι δεν ασχολούνταν με τη Φιλοσοφία, ξόδευαν τη ζωή τους απερίσκεπτα.
Επιπλέον, θεωρούσαν πως ο άνθρωπος έπρεπε να ζει σε αρμονία με το σύμπαν και όποιος έβλαπτε άλλους ανθρώπους έβλαπτε την ίδια τη φύση.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Η μόδα στην αρχαία Κύπρο. Μίλτον για κραγιόν και μαστιχόλαδο για αποσμητικό. Τι ήταν το «πέπλον» που σκανδάλιζε τους άνδρες
