Στις περισσότερες κοινωνίες και ιδίως μετά την επικράτηση του Μεσαίωνα, οι γυναίκες δαιμονοποιήθηκαν και μόνος σκοπός τους «ήταν η καταστροφή των αντρών».
Μερικές από αυτές τις αντιλήψεις συναντώνται και στο έργο του Αγίου Νεοφύτου του Έγκλειστου.
Οι βυζαντινές γυναίκες και η ασεξουαλικότητα
Για το Βυζάντιο οι γυναίκες χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες: εκείνες που μιμούνται τον τρόπο ζωής της Παναγίας, οι άγιες γυναίκες και εκείνες που αποστασιοποιήθηκαν από τη θρησκευτική ζωή και μιμούνται το αρνητικό πρότυπο της αμαρτωλής Εύας.
Σύμφωνα μάλιστα με τα συγγράμματα της Εκκλησίας, οι γυναίκες θεωρούνταν πλάσματα με «ακυρωμένες τις σεξουαλικές τους ανάγκες».
Ακριβώς τις ίδιες απόψεις εκφράζει και ο Κύπριος Άγιος στο σύγγραμά του «Βίβλος των Κατηχήσεων».
Σε αυτό χωρίζει τις γυναίκες στις Άγιες και τις πόρνες.
Αναφέρει μεταξύ άλλων: «Πορνεία πώρωσις ψυχής και τύφλωσις διανοίας, πορνεία πόρρω νεύειν Θεού καθιστά τους ανθρώπους, πορνεία αισθητούς και νοητούς εκπηρεί οφθαλμούς, πορνεία σκότος ψυχής και σαρκός μολυσμός».
Μάλιστα, ο Άγιος αναρωτιέται πώς γίνεται η επιρρεπής στην αμαρτία γυναίκα να μπορεί να δημιουργεί αγίες με πίστη και σθένος.
Η σκοτεινή και δόλια φύση της γυναίκας ήταν αυτή που ευθυνόταν για τα περισσότερα κακά, αφού με τα μάγια τους παρασύρουν τους άντρες προς την αμαρτία.
Οι απόψεις του Αγίου Νεοφύτου δεν είναι μεμονωμένες.
Ο μισογυνισμός αποτελούσε την επικρατούσα άποψη. Επομένως ήταν κάτι το φυσιολογικό για την εποχή, αφού θεωρείτο αυτονόητο πως η γυναίκα ως ατελής άντρας, αποτελούσε την προέκταση του πονηρού και προφανώς τους υπηρέτες του διαβόλου στη γη.
Οι άγιες γυναίκες
Από την άλλη, υπήρχαν οι γυναίκες που προσέγγιζαν το πρότυπο της Παναγίας. Και σε αυτές ο Άγιος δίδασκε σεβασμό.
Μέσα από το σύγγραμά του, ο ίδιος ο Άγιος υμνεί την προσφορά της Παναγίας προς την ανθρωπότητα και αναφέρεται στη μητέρα του Ευδοξία.
Οι δύο λόγοι που καταξίωσαν τη μητέρα του στα μάτια του δεν ήταν άλλοι από την ιδιότητά της ως μητέρα καθώς και το γεγονός πως η ίδια έγινε μοναχή κι αφιερώθηκε στα Θεία.
Πορνεία στο Βυζάντιο
Αν και ο ερωτισμός είχε κατά τρόπο δαιμονοποιηθεί στο Βυζάντιο, η Εκκλησία βρήκε τρόπο να ρυθμίσει αυτή την παράμετρο.
Έτσι, η γυναίκα πόρνη, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, κατείχε σημαντική θέση στη βυζαντινή κυπριακή κοινωνία. Όχι όμως υπόληψη.
Μάλιστα, υπήρχαν και κανονισμοί για τις γυναίκες πόρνες που τις χώριζαν στις θεατρίνες και εταίρες (scenicae).
Από την άλλη, φτωχές ιερόδουλες (pornai) που δραπέτευαν από την αγροτική φτώχεια και παγιδεύονταν στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Νικόλαος Μουζάλων (1107-1111), αναφέρει στο κείμενο της παραίτησής του πως ένας κληρικός που έπαιρνε μέρος σε συμπόσια στα οποία γίνονταν όργια, έβγαλε τα ράσα και έγινε στρατιώτης, αφού μαγεύτηκε από μία πόρνη. Άλλοι Άγιοι, διάλεξαν να «υπερασπιστούν» την πορνεία, αφού θεωρούσαν πως συγκρατούσαν τους άντρες από την ακολασία.
Χαρακτηριστικά ο Άγιος Αντώνιος έλεγε: «Καταργήστε την πορνεία και τότε η ακολασία θα παρασύρει τα πάντα».
Πιο γλαφυρός ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης: «Η πορνεία στις πόλεις είναι σαν το βόθρο στα παλάτια. Αν αφαιρέσετε το βόθρο, το παλάτι θα γίνει ένας χώρος γεμάτος βρόμα και δυσωδία».
Στις βυζαντινές κοινωνίες, όμως, δεν υπάρχει γκρίζο παρά μόνο μαύρο κι άσπρο όσον αφορά τη θέση της γυναίκας.
Είτε οι γυναίκες θα επέλεγαν την αρετή και το πρότυπο της Παναγίας, με μία ζωή απαλλαγμένη από σεξουαλικές ορέξεις και γεμάτη ενοχικά σύνδρομα, είτε μία δυναμική ζωή κατά τη διάρκεια της οποίας θα μπορούσε να δικαιολογήσει τις πράξεις της και τις αντιλήψεις της έξω από τη φυλακή του σπιτιού.
Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Ο Δαίμων της Πορνείας». Τα ερωτικά σκάνδαλα της βασίλισσας Ελεονώρας που οδήγησαν στη δολοφονία του βασιλιά της Κύπρου Πέτρου Α’. Οι συνωμότες του έκοψαν ακόμη και τους όρχεις …
