Η Άνδρος είναι η μεγάλη φωλιά του μαυροπετρίτη, του εντυπωσιακού γερακιού με τις μακριές φτερούγες που κινδύνευσε να εξαφανιστεί από την επέλαση των αρουραίων, που ξεγλίστρησαν από τα αλιευτικά. To σπάνιο αρπακτικό σώθηκε χάρη στο πρόγραμμα life.
Η μάχη του μαυροπετρίτη με τους αρουραίους ήταν άνιση αφού τα τρωκτικά πολλαπλασιάζονταν με γεωμετρική πρόοδο και έβαζαν στόχο τις φωλιές, αρπάζοντας τα αβγά και τους νεοσσούς του γερακιού, αλλά και άλλων θαλάσσιων πουλιών.
Κάθε χρόνο προκαλούν απώλειες, οι οποίες φτάνουν ως και στο 40% της αναπαραγωγής των πουλιών, τα οποία δεν έχουν εξελιχθεί για να συμβιώνουν με τους αρουραίους, με συνέπεια να αποδεκατίζονται.
Στο έλεος των τρωκτικών βρέθηκε ακόμη και μια σημαντική αποικία μαυροπετρίτη σε μία νησίδα, η οποία έγινε διεθνώς γνωστή από δύο ντοκυμαντέρ στις δημόσιες τηλεοράσεις της Σουηδίας και της Ιαπωνίας.
Στη συγκεκριμένη νησίδα, ως το 2007 αναπαράγονταν περίπου 70 ζευγάρια μαυροπετρίτη, τα οποία κάθε χρόνο ανέτρεφαν κατά μέσο όρο 95 νεοσσούς.
Από το 2008 οπότε καταγράφηκε εισβολή των αρουραίων στη νησίδα, ο αριθμός ζευγαριών υποδιπλασιάστηκε καθώς έπεσε στα 34, ενώ οι νεοσσοί έφτασαν στους 32 ανά έτος.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Life από τον πρώτο χρόνο υλοποίησής του, το 2011 ξεκίνησε δράση συστηματικού ελέγχου των αρουραίων, με αποτέλεσμα το 2012 ο αριθμός των ζευγαριών και των νεοσσών να επανέλθει στα επίπεδα του 2007.
Την επόμενη χρονιά, με συμπληρωματική παρέμβαση του προγράμματος, δημιουργήθηκαν στη νησίδα, με χρήση τοπικών υλικών, 20 τεχνητές φωλιές μαυροπετρίτη. Έτσι, το 2013 ο αριθμός των ζευγαριών αυξήθηκε στα 74 ενώ οι νεοσσοί έφτασαν τους 115.
Το πρόγραμμα προστασία της ορνιθοπανίδας υλοποιείται από τον Δήμο Άνδρου, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την εταιρεία περιβαλλοντικών συμβούλων Nature Conservation Consultants (NCC ΕΠΕ), με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Πράσινο Ταμείο.
Η επιτυχία του προγράμματος αποτελεί οδηγό για την εφαρμογή του σε άλλες νησίδες του Αιγαίου όπου υπάρχουν απειλούμενα είδη, καθώς η προστασία τους αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα.
Ανάπτυξη ή βιοποικιλότητα;
Το πρόγραμμα Life της Άνδρου θα ολοκληρωθεί το 2015 και η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει είναι η προστασία της φύσης σε μία περίοδο που υπάρχει μεγάλη πίεση από την τοπική κοινωνία για ανάπτυξη, με κάθε τρόπο.
