Στις 25 Απριλίου 1915, οι σύμμαχοι αποβιβάζονται στην Καλλίπολη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η μέρα αυτή θεωρείται αποφράδα για την Αυστραλία, καθώς πάμπολλοι στρατιώτες της στάλθηκαν σε μάχη χωρίς επιστροφή.

Δεν πολέμησαν επειδή κινδύνευε η εδαφική ακεραιότητα της χώρας τους, αλλά επειδή η κυβέρνησή τους αποφάσισε ως μέλος της βρετανικής κοινοπολιτείας να υποστηρίξει τις επιλογές του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η Καλλίπολη είναι η χερσόνησος στο ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, όπου βρίσκεται το στενό των Δαρδανελλίων, το θαλάσσιο πέρασμα που ενώνει την Ευρώπη με τη Ρωσία. Η περιοχή είχε τεράστια στρατηγική σημασία στην εξέλιξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σκοπός των συμμάχων ήταν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το στενό των Δαρδανελλίων και να φτάσουν ως την Κωνσταντινούπολη, που ήταν η πρωτεύουσα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Στην εκστρατεία της Καλλίπολης έλαβαν μέρος 410.000 Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί και 79.000 Γάλλοι
Στην εκστρατεία της Καλλίπολης έλαβαν μέρος 410.000 Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί και 79.000 Γάλλοι

Σύμφωνα με ιστορικούς, η νίκη των συμμάχων στην Καλλίπολη θα σήμαινε άμεσο τερματισμό της γενοκτονίας των Αρμενίων, το σταμάτημα των διώξεων κατά των ελληνικών πληθυσμών της ανατολικής Θράκης και της Ιωνίας και την αποφυγή της Γενοκτονίας στον Πόντο (1916).

Εκστρατεία της Καλλίπολης


Η εκστρατεία στην Καλλίπολη αποτελούσε ιδέα του Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος τότε ήταν υπουργός Ναυτικών της βρετανικής κυβέρνησης. Οι σύμμαχοι θα αποβιβάζονταν στην Καλλίπολη, θα εγκλώβιζαν τους Τούρκους στην ευρωπαϊκή ακτή της Χερσονήσου και θα τους ανάγκαζαν να παραδοθούν. Για τον Τσόρτσιλ, η κατάκτηση της χερσονήσου θα έβγαζε εκτός πλάνου έναν δυνατό σύμμαχο των Γερμανών και θα έκρινε την έκβαση του πολέμου.
Είχε προηγηθεί ο αποκλεισμός του θαλάσσιου περάσματος από τους Γερμανούς και τους Τούρκους. Οι Γερμανοί είχαν επικεντρώσει τις δυνάμεις τους στη Ρωσία με αποτέλεσμα να βρεθεί αποκλεισμένη από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ο μέγας Δούκας Νικόλαος ζήτησε τη βοήθεια των συμμάχων για να χαλαρώσουν οι πιέσεις των Γερμανών και η Ρωσία να είναι ξανά ελεύθερη να επικοινωνεί με τους συμμάχους.
Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις, μετά τις πιέσεις των Ρώσων, οι Βρετανοί αποφάσισαν να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο του Τσόρτσιλ στις 15 Ιανουαρίου 1915.
Στην εκστρατεία πήραν μέρος Βρετανοί, Γάλλοι, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί στρατιώτες της ΑΝΖΑΚ.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφάσισε να ταχθεί στο πλευρό της Αντάντ, καθώς μια ενδεχόμενη νίκη των Συμμάχων δεν θα άφηνε ανεπηρέαστη την Ελλάδα εδαφικά.
Επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί η Λήμνος ως ναυτική βάση των συμμάχων και πρότεινε στους Βρετανούς να συμμετέχουν στον πόλεμο Έλληνες στρατιώτες.
Οι πολιτικές διαμάχες μεταξύ Στέμματος και κυβέρνησης Βενιζέλου δεν επέτρεψαν τελικά την ελληνική συμμετοχή στη μάχη της Καλλίπολης.

Γάλλοι στρατιώτες στην Λήμνο. Το νησί της Λήμνου αποτέλεσε η ναυτική βάση των συμμάχων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Καλλίπολης αλλά και η βάση ανεφοδιασμού
Γάλλοι στρατιώτες στην Λήμνο. Το νησί της Λήμνου αποτέλεσε τη ναυτική βάση των συμμάχων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Καλλίπολης
Συμμαχικά πλοία βυθίζονται

Ο Τσόρτσιλ πίστευε ότι οι Τούρκοι θα ήταν ευάλωτοι σε ναυτική επίθεση.
Στις 19 Φεβρουαρίου, το ναυτικό σώμα των συμμάχων βομβάρδισε τις θέσεις των Τούρκων στην Καλλίπολη.
Ένα μήνα αργότερα, συμμαχικά πλοία προσπάθησαν ξανά να παραβιάσουν το στενό των Δαρδανελλίων αλλά χωρίς επιτυχία. Τρία βρετανικά θωρηκτά βυθίστηκαν και άλλα δύο τέθηκαν εκτός μάχης. Εφόσον η παραβίαση του στενού ήταν αδύνατη από τη θάλασσα, αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί η απόβαση του στρατιωτικού σώματος στη χερσόνησο.

H απόβαση των συμμάχων

Στις 25 Απριλίου 1915, εφτά μεραρχίες των Συμμάχων αποβιβάστηκαν σε πέντε διαφορετικά σημεία της Χερσονήσου. Η πρώτη αποβίβαση πραγματοποιήθηκε στο Μπουλαϊρ και στον όρμο Μπεσηκίων και τα υπόλοιπα σώματα αποβιβάστηκαν στις περιοχές Γκαμπά-Τεπέ, Κουμ-Καλέ και Άκρα Έλλης.
Οι τούρκοι στρατιώτες περίμεναν τους συμμάχους στις ακτές της Καλλίπολης πίσω από ισχυρά οχυρά. Οι σύμμαχοι είχαν να αντιμετωπίσουν έναν καλά προετοιμασμένο στρατό που τους επιτέθηκε με το που πάτησαν το πόδι τους στα τουρκικά εδάφη. Έως τον Μάιο οι Βρετανοί μετρούσαν χιλιάδες απώλειες.

Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί στρατιώτες αποβιβάζονται στην Καλλίπολη, 25 Απριλίου 1915. Στη Νέα Ζηλανδία η ημέρα των ΑΝΖΑΚ θεωρείται σημαντική εθνική εορτή
Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί στρατιώτες αποβιβάζονται στην Καλλίπολη, 25 Απριλίου 1915. Στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία έχει καθιερωθεί η ημέρα ΑΝΖΑΚ, η οποία θεωρείται εθνική επέτειος και ημέρα μνήμης για τους νεκρούς της μάχης της Καλλίπολης

Τους επόμενους μήνες οι συγκρούσεις μετατράπηκαν σε πόλεμο χαρακωμάτων.
Τον Αύγουστο οι Σύμμαχοι ενισχύθηκαν με στρατιωτικό σώμα και πραγματοποίησαν νέα επίθεση κατά των Τούρκων. Ενώ τις πρώτες μέρες η επιχείρηση ήταν επιτυχής, τα σχέδια τους χάλασε ένας άγνωστος τούρκος στρατιωτικός, που αργότερα θα γινόταν ο ιδρυτής του νεοτουρκικού κράτους, ο Μουσταφά Κεμάλ.
Ο Κεμάλ είχε μόλις αναλάβει τη θέση του συνταγματάρχη και είχε ζήτησε να είναι υπεύθυνος για την διοίκηση της άμυνας της Ραιδεστού.
Εφήρμοσε δική του αμυντική τακτική και ανάγκασε την Αντάντ να υποχωρήσει.
Μετά από αρκετούς μήνες παραμονής στην χερσόνησο της Καλλίπολης, οι σύμμαχοι ήταν ακόμα καθηλωμένοι στις ακτές και ήταν αδύνατον να προχωρήσουν. Μετρούσαν ήδη χιλιάδες απώλειες από τις σκληρές μάχες και τις αρρώστιες που τους θέριζαν.

Συνολικά 247.000 ήταν οι νεκροί, οι τραυματίες και οι αγνοούμενοι από την πλευρά των συμμάχων. Πολλοί πεθαναν από αρρώστιες. Η αφόρηρητη ζέστη του καλοκαιριού, η έλλειψη φαγητού οδήγησε πολλούς στρατιώτες σε θάνατο από δυσεντερία
Συνολικά 247.000 ήταν οι νεκροί, οι τραυματίες και οι αγνοούμενοι από την πλευρά των συμμάχων. Πολλοί πέθαναν από αρρώστιες. Η αφόρητη ζέστη του καλοκαιριού, η έλλειψη φαγητού οδήγησε πολλούς στρατιώτες σε θάνατο από δυσεντερία

Η εκστρατεία της Καλλίπολης είχε καταλήξει σε αδιέξοδο. Οι Σύμμαχοι είχαν υποτιμήσει τους αντιπάλους τους. Απ’ ό,τι φάνηκε, δεν γνώριζαν την ετοιμότητα των τούρκικων στρατευμάτων. Οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει στην Καλλίπολη, αρκετούς μήνες πριν την εισβολή, πολυβόλα, τα οποία χειρίζονταν Γερμανοί στρατιώτες. Επιπλέον οι Τούρκοι είχαν ναρκοθετήσει το στενό των Δαρδανελλίων ώστε να είναι αδύνατη η κατάληψη της περιοχής δια θαλάσσης.

7 Ιανουαρίου 1916, δύο μέρες πριν τη τελική εκκένωση των συμμάχων. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ παραιτήθηκε από την Κυβέρνηση και πήγε στη Γαλλία να διευθύνει ένα τάγμα πεζικού
7 Ιανουαρίου 1916, δύο μέρες πριν την τελική εκκένωση της χερσονήσου από τους συμμάχους. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ παραιτήθηκε από την κυβέρνηση μετά τον όλεθρο της Καλλίπολης

Η βρετανική κυβέρνηση δεχόταν έντονες πιέσεις να τερματίσει την εκστρατεία.
Οι σύμμαχοι είχαν υποστεί τεράστιο στρατιωτικό πλήγμα και δεν υπήρχε καμία ελπίδα να κερδίσουν τους Τούρκους. Τον Ιανουάριο του 1916, έπειτα από οχτώ μήνες παραμονής στην τούρκικη χερσόνησο, τα συμμαχικά στρατεύματα αποχώρησαν από τα Δαρδανέλια χωρίς να υποστούν περαιτέρω απώλειες.
Ήταν μια από τις μεγαλύτερες νίκες των Τούρκων και παράλληλα μια από τις μεγαλύτερες ήττες στην βρετανική ιστορία.
Η αποτυχία της εκστρατείας αυτής στέρησε από τον Ουίνστον Τσόρτσιλ τη θέση του στην κυβέρνηση.

Somme_1916-600x371Διαβάστε στη «ΜτΧ»:Η μάχη του Σομ υπήρξε η πιο αιματηρή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Καταμετρήθηκαν 1 εκατομμύριο θύματα και έπεσαν 1,7 εκατομμύρια βλήματα. Μαρτυρίες για την μεγαλύτερη αιματοχυσία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου

 

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here