Αθήνα 1964, μπροστά από το κατάστημα Αφοί Λαμπρόπουλοι στην οδό Σταδίου, έχουν στηθεί τρεις μικροπωλητές.
Είναι ζωσμένοι με δεκάδες φυσικά σφουγγάρια και τα πουλούν στους περαστικούς Αθηναίους.
Τα σφουγγάρια προέρχονται από τα νησιά της Καλύμνου, της Σύμης, της Λήμνου.
Το επάγγελμα του σφουγγαρά, που πλέον έχει σβήσει, ήταν κύρια ασχολία αρκετών μόνιμων κατοίκων της νησιώτικης Ελλάδας.
Η Ανατολική Μεσόγειος φημιζόταν για την καλή ποιότητα των σφουγγαριών, τα οποία έγιναν περιζήτητα στις ευρωπαϊκές αγορές και την Αμερική.
Η σπογγαλιεία ξεκίνησε το 1850 από τους κατοίκους της Καλύμνου, της Αίγινας και της Σύμης.
Μάλιστα το 1900 στα Αντικύθηρα, Συμιακοί σφουγγαράδες, σε μία από τις καταδύσεις τους ανακάλυψαν τυχαία το ναυάγιο των Αντικυθήρων με τον περίφημο μηχανισμό.
Ο σφουγγαράς στο βυθό
Η αλίευση των σφουγγαριών αρχικά γινόταν με άπνοια χωρίς καταδυτική στολή.
Τα επόμενα χρόνια το «σκάφανδρο» και ο «ναργιλές» ήταν οι πιο δημοφιλείς μέθοδοι αλίευσης σφουγγαριών.
Το «σκάφανδρο» έδινε τη δυνατότητα στους δύτες να παραμένουν πολλές ώρες στο βυθό.
Ο δύτης φορούσε μια στολή με χάλκινο θώρακα, κράνος σκάφανδρου και βαρίδια ώστε να καταδύεται.
Ήταν δεμένος με ένα σχοινί με το οποίο επικοινωνούσε με τους βοηθούς του, που βρίσκονταν στο σκάφος και του διοχέτευαν οξυγόνο.
Όταν ολοκλήρωνε το μάζεμα, κουνούσε το σχοινί και το καΐκι που τον περίμενε τον τραβούσε σιγά σιγά στην επιφάνεια.
Με το που έφταναν στη στεριά, ξεκινούσαν αμέσως να καθαρίζουν τα σφουγγάρια, τα οποία δεν είχαν πολλές ώρες ζωής εκτός νερού.
Ύστερα τα άφηναν στον ήλιο για να ξεραθούν και να ασπρίσουν ώστε να είναι έτοιμα προς πώληση.
Οι έμποροι κατέφθαναν στα νησιά, αγόραζαν τα καλύτερα και τα μετέφεραν στα αστικά κέντρα, όπου σειρά έπαιρναν οι μικροπωλητές.
Η «νόσος των Δυτών»
Η δουλειά των σφουγγαράδων δεν ήταν απλά επικίνδυνη, αλλά θανατηφόρα.
Έπρεπε να είναι νηστικοί όλη την ημέρα, να περνούν ατελείωτες ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο και μέσα στη θάλασσα.
Η ανάδυσή τους από τον βυθό, ήταν το πιο επικίνδυνο μέρος της δουλειάς.
Εάν γινόταν γρήγορα και ο οργανισμός δεν αποσυμπιέζονταν σωστά, ο δύτης πάθαινε την «νόσο των δυτών».
Οι συνέπειες της αρρώστιας ήταν παράλυση, ζάλη, απώλεια αισθήσεων ακόμα και θάνατος.
Χιλιάδες σφουγγαράδες πέθαναν από τη «νόσο των δυτών» ή έμειναν παράλυτοι.
Οι κίνδυνοι που είχε το επάγγελμα, σε συνδυασμό με μία μόλυνση που κατέστρεψε μεγάλο μέρος των σφουγγαριών το 1986, οδήγησε πολλούς σφουγγαράδες να εγκαταλείψουν την παραδοσιακή αλιεία σφουγγαριών.
Άλλωστε, τα συνθετικά κάλυψαν τις ανάγκες των καταναλωτών και με το παραπάνω.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Για ποιο λόγο ο άνδρας της φωτογραφίας κρατά έναν αρουραίο και χαμογελά; Πότε «άνθισε» το επάγγελμα του ποντικοκυνηγού και ποια τεχνάσματα έκαναν για να αυξήσουν την αμοιβή τους…
