Πώς διέταζαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες τον θάνατο των μονομάχων; Ο μύθος του γυρισμένου αντίχειρα που επικράτησε της αλήθειας

Η χαρακτηριστική εικόνα του αλύγιστου Ρωμαίου αυτοκράτορα που διατάζει το θάνατο του πεσμένου μονομάχου με μια σφιγμένη γροθιά και τον αντίχειρα να δείχνει το έδαφος, είναι λανθασμένη.

Στην πραγματικότητα, ο θάνατος διατασσόταν με τον αντίχειρα γυρισμένο προς τα πάνω σαν σηκωμένο σπαθί.
Αν ήθελαν να χαρίσουν τη ζωή στο μονομάχο, έβαζαν τον αντίχειρα μέσα στη γροθιά, σαν σπαθί που μπήκε στη θήκη του.
Η κίνηση αυτή περιγράφεται με τη λατινική έκφραση «pollice compresso favor iudicabatur», που σημαίνει «η καλή θέληση φαίνεται απ’ τον αντίχειρα κρατημένο μέσα».

Η λανθασμένη αντίληψη επικράτησε εξαιτίας ενός πίνακα του 19^ου αιώνα από τον ζωγράφο, Ζαν-Λεόν Ζερόμ.
Aπεικόνιζε ένα μονομάχο που αναμένει την απόφαση του αυτοκράτορα, ο οποίος χειρονομεί με τον αντίχειρα προς τα κάτω, διατάσσοντας το θάνατο του πολεμιστή.
Ο Ζερόμ θεώρησε ότι η έκφραση «police verso», δηλαδή «γυρισμένος αντίχειρας», εννοούσε προς τα κάτω, ενώ στην πραγματικότητα εννοούσε προς τα πάνω.

Ο πίνακας ενέπνευσε τον σκηνοθέτη της ταινίας «Μονομάχος», Ρίντλεϊ Σκοτ, που αποφάσισε να γυρίσει την ταινία.
Οι ιστορικοί με τους οποίους συνεργάστηκε, του εξήγησαν την ιστορική ανακρίβεια, αλλά αποφάσισε να τη διατηρήσει ως είχε για να μην μπερδέψει τους θεατές.
Το λάθος για άλλη μια φορά νίκησε την αλήθεια, γιατί αποδείχθηκε δημοφιλέστερο!